Kleurenblindheid kan al vanaf jonge leeftijd, een jaar of 4, worden vastgesteld. En dit is noodzakelijk.
Allerlei beroepen zoals elektricien, treinmachinist, piloot of politieagent eisen dat je voor deze test slaagt voordat je dit beroep mag uitoefenen. In sommige landen is slagen zelfs verplicht om een rijbewijs te mogen halen.
Kun je de cijfers in onderstaande cirkels maar vaag of niet onderscheiden? Dan lijdt je misschien aan daltonisme en raden we je aan om een oogarts te bezoeken voor een meer specifieke diagnose.
Succes!
Om kleurenblindheid te begrijpen, moet eerst de werking van het oog uitgelegd worden. In het netvlies van de ogen zijn er lichtgevoelige cellen aanwezig, namelijk staafjes en kegeltjes. De staafjes werken vooral ‘s nachts, de kegeltjes overdag. De kegels zorgen voor de kleurwaarneming.
Er zijn drie verschillende soorten kegeltjes die gevoelig zijn voor de kleuren rood, blauw en groen. Die kegeltjes geven signalen door aan je hersenen en daardoor weet je over welke kleur het gaat. Licht wordt dus omgezet in signalen, de hersenen passen deze signalen aan zodat groen bijvoorbeeld groen blijft ondanks de verschillende omstandigheden waarin je de kleur groen kan waarnemen.
Bij mensen die kleuren normaal kunnen waarnemen (we noemen dit: trichromaten), vindt bovenstaand proces zonder problemen plaats.
Meestal treedt kleurenblindheid op als een of meer van de drie typen kegeltjes niet goed (anomalie) of helemaal niet (anopie) werken. Kleurenblindheid is dus een gevolg van een verstoorde verwerking van het visuele signaal in de hersenen.
Er zijn ook mensen bij wie het driekleurwaarnemings-systeem helemaal is uitgevallen. We noemen dit achromatopsie, wat betekent dat je helemaal geen kleuren meer ziet. Dit komt gelukkig maar heel zelden voor.
Mensen met deze aandoening zien de wereld in grijstinten. Ze zien veel minder goed bij daglicht en zijn lichtschuw, omdat ze net als nachtdieren alleen met de staafjes kijken.
Gedeeltelijke kleurenblindheid of daltonisme komt veel vaker voor. Er bestaan verschillende soorten en gradaties in.
Kleurenblindheid is meestal een geslachtsgebonden erfelijke aandoening. Het komt vaker voor bij mannen dan vrouwen, omdat de betrokken genen op het X-chromosoom liggen.
Vrouwen hebben twee X-chromosomen en mannen hebben één X-chromosoom. Bij vrouwen komt de afwijking kleurenblindheid alleen voorkomt wanneer beide X-chromosomen het afwijkende gen bezitten.
Als gevolg het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kun je kleurenblind worden, bijvoorbeeld door een zeer hoge dosis chloroquine. Mensen met diabetes lopen ook een hoger risico op kleurenblindheid. Een andere minder voorkomende oorzaak is kleurenblindheid door trauma, bijvoorbeeld na een ongeval.
Kleurenblindheid is eigenlijk ook leeftijdsgebonden. Naarmate we ouder worden, zijn de ogen steeds minder in staat om de verschillende tinten van elkaar te onderscheiden. Men wordt dus vanzelf kleurenblind. Aangezien dit effect door het brein gecompenseerd wordt, merken we hier echter weinig van.
Soms kunnen (gekleurde) brillen of lenzen een hulpmiddel zijn, zoals de O2AMps of Colorlite correctielenzen, maar kleurenblindheid is nooit helemaal te genezen.
Een aantal Amerikaanse genetische wetenschappers van de universiteiten van Washington en Florida zijn er in geslaagd een mogelijk remedie te vinden voor mensen die lijden aan kleurenblindheid. Met een aangepast virus slaagden ze er in het vermogen van lichtgevoelige cellen in het visuele waarnemingscentrum van twee kleurenblinde apen te herstellen. Volgens de wetenschappers werkt de techniek ook op mensen.
